آبمروارید عبارت است از کدر شدن عدسی چشم. عدسی چشم یک ساختار شفاف و انعطاف‌پذیر در نزدیکی جلوی کره چشم است. عدسی کمک می‌کند تا اشیائی که چشم به آن‌ها نگاه می‌کند تار به نظر نرسند و نیز در شکست و تمرکز نور روی شبکیه نقش دارد. عدسی رگ خونی ندارد و توسط زجاجیه که در اطراف آن قرار دارد تغذیه می‌شود.
اگر تصلب شرایین( گرفتگی و تنگی عروق خونی) موجب عدم تغذیه مناسب زجاجیه شود، عدسی چشم نیز منبع تغذیه خود را از دست خواهد داد( این مشکل اغلب در سنین پیری رخ می‌دهد). سپس شفافیت و انعطاف‌‌پذیری عدسی کم می‌شود و آبمروارید اتفاق می‌افتد. آبمروارید ممکن است در یک یا هردو چشم تشکیل شود. البته در این حالت، سرعت رشد آبمروارید در دو چشم ممکن است متفاوت باشد.
علائم بیماری:
- تیرگی یا تاری دید
- دوبینی در یک چشم
- افزایش مشکل دید در شب
- حساسیت به نور و روشنایی زننده
- دیدن «هاله» در اطراف نور
- تغییرات مکرر نمره عینک یا لنز طبی
- نیاز به نور روشن برای خواندن و فعالیت‌های دیگر
- کدر شدن و به رنگ سفید شیری درآمدن مردمک‌ها (تنها در مراحل پیشرفته)
علل بیماری:
- روند طبیعی پیری
- آسیب به چشم
- در بیماری‌هایی که قندخون بالاست، مثل دیابت (مرض قند)
- علل ارثی و نیز اثرات سرخچه روی چشم جنینی که مادرش در اوایل حاملگی مبتلا به این بیماری می‌شود.
- سایر موارد
عوارض بیماری:
به دنبال ایجاد آبمروارید عوارض زیر در فرد ایجاد می‌شود:
- از دست دادن بینایی
- عوارض پس از عمل جراحی، ازجمله پارگی چشم، چسبندگی‌ها، عفونت و جدا شدن شبکیه از محل خود که به ندرت ممکن است اتفاق بیفتد.
تشخیص:
- تشخیص توسط پزشک با اخذ شرح‌حال و معاینه دقیق بیمار صورت می‌پذیرد. در صورت نیاز از دیگر روش‌های تشخیصی ازجمله موارد زیر استفاده می‌شود:
- معاینه چشم با دستگاه، تشخیص آبمروارید را تأیید می‌کند.
- خواندن تابلوی بینایی‌سنجی: در این روش سنجش، یک چشم پوشانده می‌شود و از شما خواسته می‌شود که با چشم دیگر حروف موجود بر روی تابلو را بخوانید. پزشک با توجه به توانایی در تشخیص یا عدم تشخیص حروف کوچک‌تر موجود بر روی تابلو، بیماری شما را تشخیص می‌دهد.
- استفاده از لامپ شکافی( اسلیپ لمپ): این لامپ با استفاده از یک نور خطی شدید، قرنیه، عنبیه، عدسی و فضای بین عنبیه و قرنیه را روشن می‌کند. این روش این امکان را ایجاد می‌کند تا پزشک این ساختارها را در بخش‌های کوچک بررسی نماید.
- انبساط چشم‌ها( معاینه شبکیه): جهت آمادگی برای معاینه شبکیه، پزشک قطره گشادکننده در چشم می‌ریزد تا مردمک‌ها کاملاً باز شوند. با این کار معاینه پشت چشم‌ها( شبکیه) تسهیل می‌شود. پزشک با استفاده از لامپ شکافی یا ابزار خاصی برای معاینه ته چشم لنزها را برای علائم آبمروارید معاینه می‌کند.
درمان:
- استفاده از عینک: بعضی آب‌‌مرواریدها آن‌قدر در بینایی اختلال ایجاد نمی‌کنند که نیازمند جراحی باشد و می‌توان در هنگام سیر تشکیل آبمروارید از عینک استفاده کرد.
- عمل جراحی: روش درمان مؤثر آبمروارید عمل جراحی می‌باشد. تصمیم این که جراحی برای شما مناسب است یا نه به پزشکتان بستگی دارد. ازآنجا که آبمروارید آسیبی به چشم نمی‌رساند، چشم‌پزشکتان زمانی جراحی آبمروارید را توصیه می‌کنند که با عینک‌های تجویزی دید واضح نشده باشد و زندگی شما را تحت تأثیر قرار داده باشد. مثل اینکه فعالیت‌های معمولی زندگی مانند خواندن یا رانندگی در شب را دچار اختلال کرده باشد یا اینکه بینایی بدتر شده باشد و در چشم التهاب و فشار ایجاد شود.
جراحی:
بسته به نوع آبمروارید و شرایط بیمار یکی از روش‌های درمانی زیر برای شما مورداستفاده قرار می‌گیرد:
روش داخل کپسولی
- عدسی به همراه کپسول احاطه‌کننده آن از چشم خارج می‌شود و درنتیجه جایی برای کارگذاری لنز داخل چشمی باقی نمی‌ماند.
- این روش در حال حاضر تقریباً کنار گذاشته شده و فقط در موارد خاصی؛ مثلاً زمانی که لنز دچار نیمه دررفتگی است و امکان حفظ کپسول عدسی وجود ندارد، به‌کار می‌رود.
روش خارج کپسولی
- پس از باز کردن قسمت قدامی کپسول عدسی، محتویات آن خارج شده و درنتیجه از محفظه کپسول عدسی می‌توان به‌عنوان محل کارگذاری لنز داخل چشمی استفاده کرد. این روش خود به دو شکل است: ۱-با برش بزرگ و ۲- با برش کوچک
داروها:
- جهت تسکین درد از داروی مسکن تجویزشده طبق دستور پزشک استفاده نمایید.
- داروهای تجویزشده توسط پزشک( مانند آنتی‌بیوتیک در ساعات معین) را طبق دستور و تا اتمام کامل مصرف نمایید و از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید.
- بهتر است قطره توسط فرد دیگری در چشم شما چکانده شود.
- در هنگام چکاندن قطره نباید نوک قطره‌چکان با سطح قرنیه، مژه‌ها یا پلک تماس پیدا کند.
- درصورتی که که بیش از یک نوع قطره استفاده می‌کنید قطره دوم حداقل ۵ دقیقه بعد از قطره اول ریخته شود.
- بعد از چکاندن قطره حداقل یک دقیقه چشم‌ها را ببندید و از پلک زدن‌های شدید خودداری کنید.
- دقت کنید برچسب روی قطره‌ها کنده نشود و هر قطره را پس از مصرف در جلد خود قرار دهید.
- سعی نمایید قطره بازشده را در حرارت عادی( ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگه‌داری نموده و حداکثر تا ۳ هفته پس از بازنمودن درپوش از آن استفاده کنید. از یخ‌زدگی دارو و قرار دادن آن در گرمای شدید جلوگیری کنید.
در چه شرایطی به پزشک مرجعه کنیم؟
- درد چشم
- قرمزی، حساسیت به نور
- کاهش دید
- ترشح چرکی
- در صورت بروز دیگر علائم نگران‌کننده