ویروس پاپیلومای انسانی HPVنوعی DNA ویروس بدون  پوشش است. حدود ۱۰۰ نوع از این ویروس شناخته شده است. حدود ۴۰ نوع آن میتواند ناحیه تناسلی را آلوده نماید. زگیل تناسلی توسط انواع متنوعی از ویروسهای HPV ناحیه تناسلی ایجاد می شود. سایر انواع HPV در نواحی دیگر بدن شامل دست و پا و صورت، زگیل های معمولی ایجاد می نمایند. به طور کلی بیشتر موارد عفونت HPV  بی علامت بوده و می تواند خودبخود بهبود یابد.

انواع HPV که ناحیه تناسلی را آلوده می کنند به دو نوع کم خطر و پر خطر تقسیم می شوند. انواع پر خطر به علت پایدار ماندن در بدن می توانند با افزایش خطر ایجاد تغییرات پیش بدخیم و حتی سرطانهای مختلف همراه باشند. انواع ویروسهای HPV خصوصا انواع کم خطر در بیشتر از ۹۰ %موارد بعد از حدود دوسال از بدن پا ک می شوند.

انواع پرخطر این ویروس شامل انواع ۱۶ ،۱۸ ، ۴۵،۳۹،۳۵،۳۳،۳۱ ،۵۱ ،۵۲ ،۵۶ ،۵۸ ،۵۹ ،  ۸۲،۶۸  می باشند که می توانند با ایجاد بدخیمی یا ضایعات پیش بدخیمی در دهانه رحم، پنیس، ولوو، آنال، واژینال و اوروفارنکس ارتباط داشته باشند. انواع ۱۶ و ۱۸ در ایجاد ۷۰ %سرطان دهانه رحم نقش دارند،

در حالیکه انواع کم خطر شامل انواع ۱۱،۶ ،۴۴،۴۳،۴۲،۴۰ ، ۵۴ ،۶۱ ،۷۲ ،۷۳ ،۸۱  عامل ایجادکننده بیشتر از ۹۰ درصد موارد زگیل تناسلی و نیز پاپیلوماتوز راجعه تنفسی هستند. بیش از ۹۰ درصد موارد زگیل تناسلی به علت انواع ۶ و ۱۱ ایجاد می شوند که ممکن است در ۵۰ -۲۰ درصد موارد، با سایر ژنوتیپهای ویروسی نیز همراهی داشته باشند.

راههای انتقال

اصلی ترین راه انتقال عفونت اچ پی وی انتقال از طریق ارتباط جنسی است. بیشتر افراد فعال از نظر جنسی در صورت عدم رعایت تماسهای جنسی ایمن، حداقل یک بار در طول عمر خود مبتلا به اچ پی وی می شوند. اما انواع ویروسهای اچ پی وی خصوصا انواع کم خطر در بیشتر از ۹۰ % موارد بعد از حدود دوسال از بدن پا ک می شوند. هر چند راه انتقال از طریق غیرجنسی هم محتمل می باشد ولی این راه نادر و غیر معمول است و ویروس HPV معمول از راه جنسی انتقال می یابد. لازم به ذکر است که تماس جنسی سطحی و پوستی با افراد آلوده بدون دخول نیز می تواند باعث انتقال HPV شود. تماس جنسی دهانی و مقعدی هم می تواند باعث آلودگی دهان و مقعد به این ویروس شده و با بروز زگیل تناسلی در این نواحی ارتباط داشته باشد. بر اساس برخی مطالعات سرطانهای حلق، دهان، مقعد نیز با آلودگی به این ویروس مرتبط است. پاپیلوماتوز حنجره ای راجعه در بالغینی که تماس جنسی دهانی با فرد آلوده داشته اند می تواند دیده شود ولی بسیار نادر است. انتقال مادر به نوزاد در حین زایمان هم می تواند رخ دهد. ولی مطالعات نشان می دهند که تقریبا ۱۰۰ درصد نوزادان متولد شده از مادران آلوده به اچ پی وی ظرف سال اول زندگی از ویروس پا ک می شوند و پاپیلوماتوز راجعه تنفسی در این کودکان بسیار نادر می باشد. لذا انجام زایمان طبیعی در مادران مبتلا به اچ پی وی منعی ندارد.

انتقال بیمارستانی بیماری از طریق استنشاق ذرات تنفسی که به دنبال استفاده از لیزر الکتروکوتر ضایعات زگیلی در هوا پخش می شوند، می تواند به صورت نادر در ارائه دهندگان خدمات بهداشتی هم رخ دهد.

انتقال از طریق استخر، سونا و جکوزی، نشستن بر روی صندلی وسایل نقلیه عمومی یا تماسهای عادی اجتماعی، سرویس بهداشتی عمومی و حوله و لباس در صورت رعایت اصول اولیه بهداشتی صورت نمی گیرد. احتمال انتقال از طریق وسایل آلوده معاینه زنان در مراکز نامعتبر نظیر مراکز نامعتبری که افراد برای انجام سقط غیر قانونی به انجا مراجعه می نمایند، به علت عدم رعایت اصول بهداشتی و استریلیزاسیون وسایل، محتمل می باشد. اپیلاسیون در مرا کز غیربهداشتی به علت آلودگی محیط و وسایل، با احتمال بسیار اندک انتقال می تواند همراه باشد. استفاده از تیغ و ژیلت فرد مبتلا ممکن است باعث انتقال بیماری شود. لیزر موهای ناحیه تناسلی در صورت رعایت اصول اولیه بهداشتی باعث انتقال نمی شود.

گروه های در معرض خطر:

همه افراد در هر گروه سنی، تحصیلی و جنسیتی ممکن است به عفونت با ویروس اچ پی وی دچار شوند، ولی بعضی افراد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند.

• افراد دارای چند شریک جنسی و همسران آنها، بویژه ا گر اصول ارتباط جنسی ایمن را رعایت نکنند. مصرف الکل و مواد مخدر میتواند فرد را مستعد رفتارهای جنسی پرخطر و ابتلا به انواع بیماریهای آمیزشی نماید.
• ابتلا به برخی از بیماریهای روانپزشکی که با مشکل در تصمیم گیری یا اشکال در کنترل تکانه یا اختلال در قضاوت و واقعیت سنجی همراه است، عامل خطری برای انتقال عفونتهای آمیزشی از جمله عفونت اچ پی وی میباشد.
• افراد دارای روابط جنسی نامتعارف و پر خطر

 

علائم بالینی

ابتلا به عفونت HPV در اغلب افراد بدون علامت است ولی می تواند به صورت زگیل های تناسلی تظاهر پیدا کند. حدود ۹۰ درصد زگیل های تناسلی در اثر انواع کم خطر ویروس شامل ۶ و ۱۱ ایجاد می شوند. در افرادی که با انواع پر خطر ویروس آلوده شده اند احتمال پیشروی ضایعه به سمت تغییرات سلولی در ناحیه آلوده شامل سرویکس، پرینه، ولوو، پنیس و مقعد وجود دارد که در صورت عدم پسروی و عدم درمان و پیگیری ممکن است به سرطان مهاجم دهانه رحم یا مقعد و ناحیه تناسلی منجر شود. همچنین افراد مبتلا به اچ پی وی در صورت عدم رعایت رابطه جنسی ایمن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ویروس اچ آی وی هستند. تبعات اجتماعی و خانوادگی آلودگی یا ابتلا به عفونت اچ پی وی نیز از مشکلاتی است که ممکن است به دنبال آین عفونت ایجاد شود.

سرطان دهانه رحم از مهمترین سرطان هایی است که ارتباط آن با عفونت اچ پی وی اثبات شده است. مهمترین فاکتور خطر سرطان دهانه رحم آلودگی به ویروس اچ پی وی است.

پیشگیری

قابل اعتمادترین روش برای جلوگیری از HPV خویشتنداری در افراد مجرد و وفاداری به همسر در افراد متاهل است. استفاده همیشگی و صحیح از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی میتواند خطر ابتلا را کاهش دهد ولی نمی تواند به طور صددرصد از ابتلا جلوگیری نماید. استفاده از وا کسن نیز در پیشگیری از ابتلا به برخی انواع HPV می تواند موثر باشد.

در حال حاضر برای پیشگیری از ابتال به HPV سه نوع وا کسن در دنیا وجود دارد:

واکسن دوظرفیتی سرواریکس که بیشتر با هدف پیشگیری از ابتلا به انواع پرخطر ۱۶ و ۱۸ و به منظور جلوگیری از سرطان دهانه رحم در برخی کشورها مورد استفاده قرار میگیرد. ۷۰ درصد سرطانهای دهانه رحم با این دو تیپ ارتباط دارند.

واکسن چهارظرفیتی گارداسیل که علیه دو نوع کم خطر ۱۱ و ۶ و دو نوع پرخطر ۱۸ و ۱۶ محافظت مینماید. در ایران در حال حاضر این نوع وا کسن موجود است و مورد تایید وزارت بهداشت می باشد.

واکسن ۹ ظرفیتی گارداسیل که علیه انواع کم خطر ۶ و ۱۱ و هفت نوع پرخطر ۳۱،۱۸،۱۶ ،۳۳ ،۴۵ ،۵۲ و ۵۸ محافظت مینماید. این وا کسن در برخی از کشورها در دسترس بوده و استفاده می گردد.

سن دریافت واکسن

به طور کلی سن مناسب برای وا کسن گاردسیل را می توان از ۹ تا ۲۶ سالگی با توجه به شرایط برای دختران و پسران در نظر گرفت.

روش های تشخیص:

• تشخیص بالینی
• تست HPV
• تست اسید استیک
• بیوپسی

درمان

برای عفونت بی علامت HPV هیچ درمانی وجود ندارد و هیچ درمانی ضرورت ندارد. یکی از ویژگی های این ضایعات، بهبود خود بخود، بدون درمان است.

اما برای زگیل تناسلی ناشی از عفونت HPV نیز هیچ درمان دارویی ضدویروسی اختصاصی وجود ندارد و هیچ درمانی هم کاملاعلاج بخش نیست. درمان هایی که در حال حاضر برای زگیل تناسلی وجود دارد، می تواند با رفع ضایعات، عفونت زایی را کاهش دهد ولی عفونت زایی کاملا ریشه کن نمی گردد. با درمان موضعی می توان زگیل را از بین برد ولی ویروس HPV تا مدتها در پوست و مخاطات باقی می ماند و احتمال عود و بازگشت وجود دارد.