بيماري رفلاكس معده بـه مـري (GERD) يكـي از شـايعترين اختلالات و بیماریهای مزمن مجراي معده اي- روده اي است که افراد زیادی را برای سالیان متوالی دچار دغدغه‌های مربوط به خود می‌کند. طبق گفته پزشکان و متخصصان، هر فرد در طول زندگی خود ممکن است چندین بار به رفلاکس معده مبتلا شود، اما اگر این اتفاق در یک هفته، دو بار یا بیشتر رخ دهد، یعنی فرد به بیماری رفلاکس معده مبتلا است. تداوم رفلاکس معده میتواند مشکلات حادی از جمله سرطان یا سایر بیماریهای گوارش را پدید آورد.
رفلاکس چیست؟
غذايي که ميخوريم از طريق لوله اي به نام «مري» وارد معده مي شود. هضم غذا در معده توسط اسيد و شيره معده آغاز می گردد. ديواره معده به دليل تماس مداوم با اسيد و شيره معده در مقابل اثرات مخرب آنها مقاوم شده است و بالعکس ديواره مري به دليل اينکه بطور معمول در معرض تماس با اسيد و شيره معده نيست دفاع مناسبي هم در برابر اين عوامل ندارد. در حالت طبيعي دريچه اي بنام دريچه مري بين مري و معده قرار دارد که اجازه مي دهد غذا از مري وارد معده شود, ولي از بازگشت غذا و شيره معده به مري جلوگيري مي کند. اگر دريچه مري وظيفه خود را به درستي انجام ندهد, يعني به خوبي بسته نشود يا بي موقع باز شود، اسيد و شيره معده به داخل مري بر مي گردند. همانطور که قبلاً ذکر شد، ديواره مري در برابر اسيد و شيره معده آسيب پذير است. بنابراين در شرايطي که دريچه مري کار خود را به درستي انجام ندهد, بازگشت اسيد و شيره معده به داخل مري باعث آزردگي مري مي گردد. به بازگشت غير عادي اسيد و شيره معده به داخل مري و آزرده شدن مري در اثر تماس با اين عوامل, بيماري رفلاکس معده به مري يا اصطلاحاً «رفلاکس» گفته مي شود.
- چرا رفلاکس ايجاد مي شود؟برخي عوامل باعث بروز و تشديد رفلاکس مي شوند. مهمترين اين عوامل عبارتند از:
- پرخوري
- سريع غذاخوردن و کامل نجويدن غذا يا غذاخوردن با استرس و نگراني
- مصرف غذاهاي بسيار چرب, تند و شور
- مصرف ادويه و فلفل زياد, سيب زميني سرخ شده
- مصرف غذاهای فست فودی
- مصرف انواع سسهاي چرب و پرنمک به خصوص سس قرمز
- مصرف مرکبات ترش مثل پرتقال و نارنگي ترش
- مصرف کافئين زياد (شکلات, قهوه, نسکافه)
- مصرف زياد چاي به خصوص اگر پررنگ بوده و تازه دم نباشد
- چاقي و افزايش وزن
- دراز کشيدن در فاصله کوتاه پس از غذا
- سيگار کشيدن و مصرف دخانيات
- مصرف الکل و نوشابه هاي گازدار
- استرس و فشار رواني و عصبي – پوشيدن لباسهاي تنگ
علائم رفلاکس معده
- سوزش معده یا احساس درد سر معده که گاهی به قفسه سینه نیز سرایت کرده و سبب می‌شود بیمار نتواند مرکز اصلی انتشار درد یا سوزش را تشخیص دهد.
- ترش کردن به نحوی که بیمار در گلو و دهان خود طعم تلخ یا ترشی را احساس می‌کند. گاهی ممکن بخشی از آخرین وعده غذایی مصرف شده توسط بیمار از معده به دهانش بازگردد.
- احساس سیری نامطلوب به نوعی که شخص پس از ساعت‌ها غذا نخوردن همچنان احساس سیری دارد.
- رفلاکس معده و بی حالی، بروز خلط گلو، تهوع و استفراغ نیز میتواند در برخی شرایط همراه بیمار باشد.
- گلو درد، سکسه‌های طولانی مدت و آزاردهنده که تمام عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، از دیگر نشانه‌های رفلاکس معده است.
پیشگیری
پرهیز از تمام عوامل ایجاد یا تشدید کننده ای که در بالا به آنها اشاره شد میتواند به بهبود علائم رفلاکس یا پیشگیری از بروز آن کمک کند. داشتن برنامه ورزشی مناسب در کاهش علائم و پیشگیری از رفلاکس معده بسیار موثر است ضمن اینکه جویدن آدامس نیز میتواند سبب بهبود علائم آن گردد.
درمان
اولین و بهترین روش درمان علائم این بیماری، اصلاح سبک زندگی و ایجاد تغییر در برنامه غذایی است با این حال ممکن است پزشک درمان دارویی را نیز در دستور کار قرار دهد. اگر رفلاکس معده شدید باشد و به سایر درمان‌ها پاسخ ندهد، احتمالا فرد بیمار به جراحی نیاز پیدا کند.